ฉวิโทสาพาธกถา

ฉวิโทสาพาธกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, คนฺธาเลปํ กาตุ’’นฺติ (มหาว. 269) วจนโต ฉวิโทสาพาธสฺส ภิกฺขุโน คนฺธาเลปํ กาตุํ วฏฺฏติฯ

อภิสนฺนกายกถา

อภิสนฺนกายกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, วิเรจนํ ปาตุ’’นฺติ (มหาว. 269) วจนโต อภิสนฺนกายสฺส ภิกฺขุโน วิเรจนํ ปาตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ อภิสนฺนกาโยติ อุสฺสนฺนโทสกาโยฯ อจฺฉกญฺชิยา อตฺโถ โหติ, ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อจฺฉกญฺชิย’’นฺติ (มหาว. 269) วจนโต อจฺฉกญฺชิยํ ปาตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ อจฺฉกญฺชิยนฺติ ตณฺฑุโลทกมณฺโฑฯ อกฏยูเสน อตฺโถ โหติ, ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อกฏยูส’’นฺติ (มหาว. 269) วจนโต อกฏยูสํ ปาตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ อกฏยูสนฺติ อสินิทฺโธ มุคฺคปจิตปานีโยฯ สารตฺถทีปนิยํ (สารตฺถ. ฏี. มหาวคฺค 3.269) ปน วิมติวิโนทนิยญฺจ (วิ. วิ. ฏี. มหาวคฺค 2.267-269) ‘‘อกฏยูเสนาติ อนภิสงฺขเตน มุคฺคยูเสนา’’ติ วุตฺตํฯ กฏากเฏน อตฺโถ โหติ, ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, กฏากฏ’’นฺติ (มหาว. 269) วจนโต กฏากฏํ ปาเยตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ กฏากฏนฺติ โสว โธตสินิทฺโธฯ สารตฺถทีปนิยํ (สารตฺถ. ฏี. มหาวคฺค 3.269) วิมติวิโนทนิยญฺจ (วิ. วิ. ฏี. มหาวคฺค 2.267-269) ‘‘กฏากเฏนาติ มุคฺเค ปจิตฺวา อจาเลตฺวาว ปริสฺสาวิเตน มุคฺคยูเสนา’’ติ วุตฺตํฯ ปฏิจฺฉาทนีเยน อตฺโถ โหติ, ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปฏิจฺฉาทนีย’’นฺติ (มหาว. 269) วจนโต ปฏิจฺฉาทนียํ ปาตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ ปฏิจฺฉาทนีเยนาติ มํสรเสนฯ

โลณโสวีรกกถา

โลณโสวีรกกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, คิลานสฺส โลณโสวีรกํ, อคิลานสฺส อุทกสมฺภินฺนํ ปานปริโภเคน ปริภุญฺชิตุ’’นฺติ (มหาว. 273) วจนโต คิลาเนน ภิกฺขุนา โลณโสวีรกํ ปาตพฺพํ, อคิลาเนน อุทกสมฺภินฺนํ กตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ, ตญฺจ ‘‘ปานปริโภเคนา’’ติ วจนโต วิกาเลปิ วฏฺฏติฯ

ตตฺถ โลณโสวีรกํ นาม สพฺพรสาภิสงฺขตํ เอกํ เภสชฺชํ, ตํ กิร กโรนฺโต หรีตกามลกวิภีตกกสาเว สพฺพธญฺญานิ สพฺพอปรณฺณานิ สตฺตนฺนมฺปิ ธญฺญานํ โอทนํ กทลิผลาทีนิ สพฺพผลานิ เวตฺตเกตกขชฺชูริกฬีราทโย สพฺพกฬีเร มจฺฉมํสขณฺฑานิ อเนกานิ จ มธุผาณิตสินฺธวโลณติกฏุกาทีนิ เภสชฺชานิ ปกฺขิปิตฺวา กุมฺภิมุขํ ลิมฺปิตฺวา เอกํ ทฺเว ตีณิ สํวจฺฉรานิ ฐเปนฺติ, ตํ ปริปจฺจิตฺวา ชมฺพุรสวณฺณํ โหติ, วาตกาสกุฏฺฐปณฺฑุภคณฺฑลาทีนํ สินิทฺธโภชนภุตฺตานญฺจ อุตฺตรปานํ ภตฺตชีรณกเภสชฺชํ ตาทิสํ นตฺถิ, ตํ ปเนตํ ภิกฺขูนํ ปจฺฉาภตฺตมฺปิ วฏฺฏติ, คิลานานํ ปากติกเมวฯ อคิลานานํ ปน อุทกสมฺภินฺนํ ปานปริโภเคนาติฯ

สารตฺถทีปนิยํ (สารตฺถ. ฏี. 2.191-192) ปน ‘‘ปานปริโภเคนาติ วุตฺตตฺตา โลณโสวีรกํ ยามกาลิก’’นฺติ วุตฺตํฯ วิมติวิโนทนิยํ (วิ. วิ. ฏี. 1.192) ปน ‘‘ปานปริโภเคน วฏฺฏตีติ สมฺพนฺโธฯ เอวํ ปน วุตฺตตฺตา โลณโสวีรกํ ยามกาลิกนฺติ เกจิ วทนฺติ, เกจิ ปน ‘คิลานานํ ปากติกเมว, อคิลานานํ ปน อุทกสมฺภินฺน’นฺติ วุตฺตตฺตา คุฬํ วิย สตฺตาหกาลิก’’นฺติ วุตฺตํฯ